Derin kazılarda düşey yer değiştirmelerin önlenmesi, yapıların dönmeye karşı emniyete alınması amacıyla yapılan yatay elemanlardır.
YAPIM YÖNTEMLERİ
Delgi Yöntemi
Projede belirtilen yerlerin saha da ölçme grubu tarafından işaretlenmesini takiben zeminin yapısına uygun olarak seçilen ankraj malzemesi ile imalata başlanır. Ankraj delgisinde darbeli, rotary ve her ikisinin de birlikte uygulandığı yöntemler kullanılır.
Rotary Delgi Yöntemi
Makinenin verdiği baskı ve dönme kuvveti tijler vasıtası ile, tijlerin ucunda yer alan kaya matkabına aktarılarak çalışır. Başlıca aşağıdaki ekipmanlar kullanılarak delgi işlemi yapılabilir.
Rock Bit
Bir gövde ve konik rulmanlardan ibarettir. Rulmanlar üzerinde sertleştirilmiş uçlar vardır. Bu uçların sayısı zeminin sertliğine göredir.
Auger (Burgu)
Sert olmayan plastik kil gibi zeminlerin delgisinde ve malzemelerin dışında atılmasında kullanılır.
"Temel Mühendisliğinde Kalite ve Teknoloji"
Muhafaza Borusu ile İlerleme
Dolgu malzemesi ihtiva eden veya yer altı suyu altında bulunan zeminlerde delgi esnasında yıkıntıyı önlemek için kullanılır. Borunun ucuna aşınmayı önlemek için sert metalden yapılmış çarık kullanılır.
Darbeli Delgi Yöntemi
Bu yöntem sert kayalarda kullanılır. İki tür uygulaması vardır. Biri makinenin kafasına (Top Hammer), diğeri ise deliğin dibinde (Down The Hole) çalışan çekiçle darbe elde edilmektedir.
Kafadan Darbe (Top Hammer)
Makinenin verdiği dönme hareketi, kafada bulunan çekiç ve tijler vasıtası ile zemine aktarılır. Delik çapı 35 – 133 mm arasında değişebilir.
Delik Dibi (D.T.H)
Bu yöntemde makinenin verdiği dönme hareketi tijler vasıtasıyla delik dibindeki tabancaya aktarılır. Tabanca bir yandan dönerken bir yandan da kompresör ile verilen hava yardımıyla çalışır ve ucundaki kabartılı bitle kayaya vurma hareketi yaptırır. Delik çapı 85-254 mm arasında değişebilir.
Öngermeli Ankraj Demeti Hazırlığı
Öncelikle eşit uzunlukta öngermeli çelik halatlar kesilir. Bu halatlar kök kısmında eşit aralıklarla ayırıcı ve birleştiriciler ile sabitlenerek kök kısmı teşkil edilir. Sonra demetin serbest boyu polietilen boru ile izole edilir. Ayrıca ankraj demetine enjeksiyon maksatlı 1 veya daha fazla (çalışılan bölgeye özel) polietilen boru takılır. Ankraj demeti,tamamlanmış olan deliğe indirilir.
Temizleme Yöntemi
Delik delme işlemi sırasında malzemenin dışarı atılmasında kullanılan yöntemler hem delgi hızını hem de deliğin kalitesini etkiler. Çünkü deliğin etkin bir şekilde ilerleyebilmesi için delik dibinde biriken kesilmiş malzemenin devamlı olarak dışarı atılarak deliğin temiz tutulması esastır. Bu iş için hava,su veya köpük kullanılır. Delik delme sırasında yetersiz temizlik yapılması bit sıkışmasına, tijlerin ek yerinden koparak tüm takımın delik içinde kalmasına sebep olur.
Enjeksiyon Yöntemi
Enjeksiyon harcı ile tendon arasındaki yapışma mukavemeti, enjeksiyon içindeki malzemelerin karışım oranına, hazırlanış şekline ve deliğe basılma yöntemine bağlıdır. Delgi tamamlandıktan sonra ankraj demeti deliğe indirilir. Daha sonra kılavuz hortum yardımıyla tabandan yukarıya doğru doldurulur. ∼ 1 saat sonra 2. bir enjeksiyon yapılır.
Çimento Harcının Bileşimi
Çimento harcının yapımında genellikle Portland Çimentosu kullanılır. Kullanılan çimento taze olmalıdır. Kullanılan kullanma suyu beton karma suyu ile aynı kalitede olmalıdır. Basit olarak tanımlamak gerekirse içilebilecek nitelikte olması gerekir. Suyun içindeki sülfat oranı %1'i, klorit ise %5'i aşmamalıdır. Suyun içindeki şeker ve organik maddeler bulunmamalıdır. Harcın içine istenirse kum da konulabilir. Harç için kullanılacak kum ince (Dane boyutu 2 mm'den küçük),temiz ve nemsiz olmalıdır. Oranı 1/1 ile ½ arasında seçilebilir. Çimento harcının mukavemetini etkileyen en önemli faktör ise suyun çimentoya oranıdır. En uygun oran 0,40 ile 0,45 arasındadır. Harcın içine ilave katkı maddeleri konularak harcın istenilen biçimde davranışına sahip olması sağlanır.
Makine Ekipman
| Delgi Makinesi | Enjeksiyon Makinesi | Tali Makineler |
|---|---|---|
| Casagrande C6,C8 | Pompa | Su Pompası |
| Tij | Mikser | Jeneratör |
| Auger | Ajitatör | Güç ünitesi |
| Matkap | Kriko + Germe aparatları | |
| Tabanca | Germe Kaması | |
| Muhafaza borusu | Germe Kafası |